Personeel en Organisatie (bedrijfsvoering) (5)
Het betreft specifieke risico’s zoals wachtgeld en pensioenen van politieke ambtsdragers, ontslag (bijvoorbeeld van werk naar werktrajecten) en WW- en ZW-uitkeringen van medewerkers. Voor genoemde risico's hebben wij een inschatting gemaakt van € 1.270.000 (8,5% van de totale personeels- en bestuurskosten uit de begroting).
In 2023 is er één financieel risico wat zich heeft voorgedaan. Dit betreft het incidentele financiële nadeel van € 175.000 dat betrekking heeft op de voorziening spaarverlof. Dit is toegelicht in de paragraaf Bedrijfsvoering van de jaarrekening 2023.
Cybersecurity incident (6)
Er kunnen risico’s voordoen rond informatieveiligheid, privacy en hardware. De gemeente heeft geen verzekering voor dit risico. Gebeurtenissen kunnen leiden tot financiële, juridische en imagoschade. Om deze risico’s zoveel mogelijk te beperken zijn diverse beheersmaatregelen getroffen op het terrein van informatiebeveiliging. Denk aan penetratietesten, stimuleren van de bewustwording van medewerkers door voorlichting en training, back-up, uitwijkfaciliteiten en verzekeringen. Daarom is een risicoschatting gemaakt. Deze kwam in de begroting 2023 uit op € 225.000 uitgaande van een financieel risico van € 2.250.000 per cybersecurity incident, ramp of crisis met een kans van 10% (1x per 10 jaar). Deze risico inschatting komt overeen met 1,5% van de totale personeels- en bestuurskosten uit de begroting.
In 2023 waren er op het gebied van Cybersecurity geen noemenswaardige gebeurtenissen.
Ontwikkeling gemeentefonds (7)
De uitkeringen uit het Gemeentefonds zijn aan schommelingen onderhevig. Dit komt doordat de definitieve uitkering aan de gemeenten beïnvloed wordt door de rijksuitgaven ten opzichte van de begroting. Om deze schommelingen op te vangen, is een risicobedrag van € 419.000 opgenomen (1% van de algemene uitkering).
In 2023 heeft dit opgenomen risico niet voorgedaan. Het beschreven risico heeft zich in positieve zin wel voorgedaan doordat, zoals afgelopen jaren vaker het geval is, de decembercirculaire wederom positief uitvalt op een moment dat de begroting hier niet meer op kan worden bijgesteld. De afwijking hieromtrent worden dan ook in deze jaarstukken bij de 3e W-vraag (Wat heeft het gekort?) toegelicht op de desbetreffende programma’s.
Crisisbeheersing en rampenbestrijding (8)
In de gemeente kunnen zich allerlei crises en rampen voordoen. Denk bijvoorbeeld aan alle vormen van natuurgeweld en explosies of branden met gevaarlijke stoffen. Belangrijke transportaders zoals de Betuweroute, Rijn, Waal en de A15 zorgen voor extra risico's. Als voorbeelden van crises worden de hoge waterstanden in 1995 en de wateroverlast in de kern van Opheusden in 2014 genoemd. Als zich een crisis voordoet, kan de gemeente te maken krijgen met (hoge) beheerskosten. Daarom is een risicoschatting gemaakt, die uitkomt op € 100.000 uitgaande van een financieel risico van € 500.000 per ramp of crisis met een kans van 20% (1x in de 5 jaar).
Beheersmaatregelen zijn onder andere:
- actueel houden van de regionale en lokale rampen– en incidentbestrijdingsplannen;
- oefenen van rampenscenario’s met de medewerkers, die een rol hebben in de lokale crisisorganisatie;
- in- en uitvoeren van het Regionaal Crisisplan.
In 2023 kwamen op het gebied van crisisbeheersing en rampenbestrijding geen ontwikkelingen voor die impact hebben op onze financiële huishouding.
De beheersing van de opvang van vluchtelingen had over het jaar 2023 impact op de crisisbeheersing en rampenbestrijding. Maar ook op de gemeenten en hun bevolking. Tot nu toe zijn wij voor de extra maatregelen en kosten op het gebied van de opvang van vluchtelingen in voldoende mate door het Rijk en mede-overheden gecompenseerd.
Renteontwikkeling (9)
De Rente kan alleen nog maar stijgen. De afgelopen maanden stijgt de rente fors. Voor de fluctuatie van rentestanden schatten we het risico op € 150.000. Een beheersmaatregel is onder andere het opstellen van een overzicht van toekomstige inkomsten en uitgaven. We handhaven een risicoreservering van € 150.000.
In 2023 bleven de rentestanden ten opzichte van vorig jaar grotendeels gelijk. Er was wel een lichte stijging van de rente in de loop van het jaar, maar deze is in het vierde kwartaal weer gedaald. De rentestanden waren in 2023 over de hele lijn lager dan bij aanvang van het jaar 2023. Het ingeschatte risico van € 150.000 heeft zich voor 2023 niet voorgedaan.
Ontwikkeling Verzekeringen (10)
Naar aanleiding van een in 2019 uitgevoerd doelmatigheidsonderzoek (213a) zijn een aantal verzekeringspolissen aangepast. Hierdoor draagt de gemeente een groter eigen risico voor potentiële schades of gebeurtenissen. Daarnaast is de verzekeringsmarkt aan het verharden. Dit heeft consequenties voor premiestijgingen en verzekerbaarheid. Ook klimaatveranderingen gaan een grote rol spelen bij schades en verzekerbaarheid. Het kwantificeren en bepalen van de financiële impact van dit benoemde risico is niet in financiële zin uit te drukken en daarom is hiervoor geen risicoprofiel opgenomen.
In 2023 hebben zich op het gebied van verzekeringen geen noemenswaardige risico’s voorgedaan die impact hebben op onze financiële huishouding.
COVID-19 Pandemie (11)
De uitbraak van het coronavirus COVID-19 eind februari 2020 en de oplevingen van het virus in de tijd daarna hebben grote impact gehad op de Nederlandse samenleving. Ook op de gemeente Neder-Betuwe. Ten tijde van het opstellen van deze jaarstukken zijn er echter geen beperkende maatregelen meer om de verspreiding van het virus te beperken. Op 31 maart 2023 heeft het RIVM aangegeven dat de COVID in Nederland een endemische fase heeft bereikt.
Specifieke uitkering stimulering Sport (SPUK)(12)
De huidige SPUK regeling (BTW-compensatie voor sport) is van toepassing tot en met 2023. Over de manier van voortzetting vanaf 2024 moet nog besluitvorming plaatsvinden. Wel is duidelijk dat de SPUK-middelen op een nog nader te bepalen manier beschikbaar blijven voor gemeenten. Het risico dat wij als gemeente lopen is hoe en op welke manier de huidige SPUK-regeling vanaf 2024 voortgang krijgt. De uitgaven en de inkomsten worden via de vaste P&C-cyclus nauwgezet gevolgd. Waar noodzakelijk worden deze bijgesteld met voorgestelde maatregelen. Vooralsnog schatten wij in dat geen risicoschatting nodig is.
Het risico heeft zich in 2023 niet voorgedaan. De regeling is verlengd tot en met 2026.
Huisvesting voorziening onderwijs (13)
Door het college van bestuur van het Van Lodenstein College te Kesteren (hierna: het schoolbestuur) is een aanvraag ingediend voor een huisvestingsvoorziening. Het schoolgebouw kampt met een gebrekkig binnenklimaat, dat volgens het schoolbestuur te wijten is aan een constructiefout ontstaan bij de bouw van de school in 2008/2009. De verordening onderwijshuisvesting biedt de mogelijkheid tot herstel van een constructiefout. Voor de inhoudelijke beoordeling van de aanvraag is een onafhankelijk technisch onderzoek uitgevoerd. Ook is een advies ingewonnen om de aanvraag te toetsen aan het juridisch en wettelijk kader. Op basis van de onderzoeksresultaten en het juridisch advies is de aanvraag afgewezen. Tegen het afwijzingsbesluit is nog een mogelijkheid tot bezwaar en beroep. Vooralsnog schatten wij in dat voor dit onderwerp geen risicoschatting nodig is.
Het risico heeft zich in 2023 niet voorgedaan.
Structurele financiële effecten Omgevingswet (14)
Wij onderzochten met de Omgevingsdienst Rivierenland (ODR) de structurele financiële effecten van de Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging bouwen op gemeentelijk niveau. De bouwtechnische toets gaat grotendeels naar de markt. Deze werkzaamheden en legesinkomsten vervallen. Tegelijkertijd blijven de meldingsplicht en toezicht en handhaving onderdeel van het gemeentelijk takenpakket. In dit geval zonder mogelijkheden voor het heffen van leges. Het kwantificeren en bepalen van de financiële impact van dit benoemde risico is nog niet in financiële zin uit te drukken. Daarom is hiervoor geen risicoprofiel opgenomen.
Het risico heeft zich in 2023 niet voorgedaan.