Paragraaf 2 Weerstandsvermogen en risicomanagement

Risicomanagement

Risicomanagement is een hulpmiddel om op een systematische en uitgesproken manier risico’s in kaart te brengen, te beoordelen en door een proactieve houding beter te beheersen. De werkwijze is: risico’s in kaart brengen, mogelijke beheermaatregelen bepalen en de (overgebleven) financiële gevolgen van de risico’s in cijfers uitdrukken.

Door bij beleidsvorming al heel vroeg na te denken over de mogelijke risico’s van bepaalde keuzes, zijn deze mogelijk te voorkomen of te verminderen of kan beleid worden bijgesteld. Het managen van risico’s voorkomt negatieve gebeurtenissen niet. Het biedt wel de geruststelling, dat tevoren alles is gedaan om de risico’s te voorkomen of het effect bewust te verminderen. Het biedt ook de zekerheid, dat er voldoende financiële middelen zijn als een risico werkelijkheid wordt.

Risicomanagement is een systematisch en regelmatig terugkerend proces om risico’s te onderkennen, te analyseren en te beoordelen. Op basis daarvan nemen we maatregelen en bekijken we het eindresultaat. Daarbij ligt het accent op de financiële, personele en organisatorische risico’s, grondexploitatierisico’s en risico’s van deelnemingen en verbonden partijen. De genoemde nota beoogt het risicomanagement op een meer systematische manier uit te voeren met een breed bereik. Daarbij gaat het ook om juridische, maatschappelijke en politieke risico’s (imago), technische risico’s en risico’s in het sociaal domein. Risicomanagement beschouwen we hierbij niet als een doel op zich. Met meer inzicht in de risico’s kunnen we ons weerstandsvermogen beter bepalen. Het weerstandsvermogen speelt een belangrijke rol bij de bepaling van het financieel perspectief.

Om een financieel gezonde gemeente te blijven, wordt verstandig en verantwoord met risico’s omgegaan. Deze risico's zijn onlosmakelijk verbonden met de uitvoering van bedrijfsprocessen. Risico's kunnen nooit helemaal worden uitgesloten. Het gaat daarom om het bewustzijn van de risico’s en aandacht voor de beheersingsmaatregelen. Bij de beheersing van de risico’s is de beleidslijn dat er sprake moet zijn van een evenwicht tussen praktische uitvoerbaarheid, effectiviteit en kosten (efficiency) van een maatregel. Het streven is om geen onnodige risico’s te lopen en financiële risico’s af te dekken door verzekeringen.

Er zijn verzekeringen afgesloten voor aansprakelijkstelling door derden, schade aan opstallen en tegen fraude. Risico’s die niet worden afgedekt door een verzekering of een voorziening moeten worden opgevangen door de beschikbare weerstandscapaciteit.

Binnen ons Planning & Control-instrumentarium gaan wij zo met risicomanagement om:

• Bij de kadernota en de begroting inclusief meerjarenraming actualiseren wij onze risico’s.
• Bij bestuursrapportages informeren wij u, indien nodig, over wijzigingen die zich op basis van het risicomanagement voordoen.
• Bij de jaarstukken leggen wij verantwoording af over het gevoerde risicomanagement van het betreffende jaar.

Risico's
De definitie van een risico luidt als volgt:
De kans op een gebeurtenis, die zowel negatieve als positieve gevolgen voor de gemeente kan hebben. De grootte van de gebeurtenis is op dit moment onbekend, maar de gebeurtenis kan van grote betekenis zijn. Voor het opnemen van een risico wordt een ondergrens van € 100.000 gehanteerd.

Het weerstandsvermogen bestaat uit het verschil tussen:
De beschikbare weerstandscapaciteit ; de middelen waarover de gemeente beschikt om onverwachte en hoge kosten te dekken,
en
De financieel in cijfers uitgedrukte risico’s : het totaal van de financieel in cijfers uitgedrukte risico’s die de gemeente loopt ondanks de beheersmaatregelen.

Verhouding benodigde weerstandscapaciteit
De verhouding wordt uitgedrukt in de hieronder gepresenteerde waarderingstabel, die opgenomen is in de 'Nota weerstandsvermogen en risicobeheersing 2019'.

Kengetallen financiële positie
In de paragraaf Risicomanagement en Weerstandsvermogen zijn een aantal financiële kengetallen opgenomen. Deze kengetallen geven inzicht in de financiële positie van de gemeente. Aan het eind van deze paragraaf zijn deze vermeld met een toelichting op de betekenis en de berekening ervan.