Geachte gemeenteraad,
Hierbij bieden wij u de jaarstukken aan over het jaar 2023.
De Jaarstukken
In de Begroting 2023 heeft de raad kaders gesteld: u gaf aan welke plannen we in 2023 moesten realiseren en hoeveel middelen u daarvoor beschikbaar stelde. In deze jaarstukken geeft het college aan wat er van die plannen is gerealiseerd in het afgelopen jaar. Wij gaan daarbij enerzijds in op de beleidsdoelen en activiteiten in de verschillende programma’s; dat is het jaarverslag. Anderzijds leggen wij verantwoording af over hoe de budgetten zijn besteed en hoe de gemeente er financieel voor staat; dat is de jaarrekening.
De wettelijke basis voor het samenstellen van de jaarstukken ligt in artikel 197 van de Gemeentewet: het college legt aan de raad over elk begrotingsjaar verantwoording af over het door hem gevoerde bestuur, onder overlegging van de jaarrekening en het jaarverslag. De regels uit het ‘Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten’ (BBV) hebben we ook in acht genomen.
Sluitstuk van het jaar 2023
De Jaarstukken zijn het slotdocument van de planning en controlcyclus van 2023. Startpunt van die p&c-cyclus was de Kadernota 2023-2026, gevolgd door de Begroting 2023 en meerjarenraming 2024-2026. Met het vaststellen van die documenten bepaalde u in hoofdlijnen wat er in 2023 moest gebeuren en hoeveel middelen daarvoor beschikbaar waren. Daarmee gaf u kaders voor ons college. In 2023 hebben wij u via een Eerste Bestuursrapportage (over de periode tot 1 mei) en een Tweede Bestuursrapportage (over de periode tot 1 oktober) op de hoogte gehouden van de voortgang van het beleid en de financiële stand van zaken. Daarmee had u de gelegenheid tussentijds bij te sturen. Met de Jaarstukken 2023 ronden we de cyclus voor 2023 af. Daarmee stellen wij u in staat invulling te geven aan uw controlerende rol.
Eerste jaarstukken op basis van huidige bestuursperiode
Na de gemeenteraadsverkiezingen op 16 maart 2022 presenteerden de SGP, het CDA en de VVD op 29 april 2022 het coalitieakkoord 'Zorgzaam - Duurzaam - Koersvast'. Hierin zijn de voornemens, prioriteiten en doelstellingen voor de periode 2022-2026 vastgelegd. De eerste uitwerking hiervan is opgenomen in de begroting 2023. In de jaarstukken 2023 verantwoorden we voortgang van die begroting.
In deze jaarstukken krijgt u ook voor het eerst de verantwoording in de nieuwe opzet. In de programma's geven we aan welke ambities de gemeenteraad heeft meegegeven aan het college. In de jaarstukken vindt u terug hoe het staat met het behalen van deze ambities.
Uitgezette koers gaf houvast in onzekere tijden
Het jaar 2023 kenmerkte zich internationaal als roerig. De oorlog in Oekraïne duurde voort en de onrust in het Midden-Oosten is geëscaleerd. Hoewel deze gebeurtenissen ver weg gebeuren, hebben ze invloed op onze samenleving. Bijvoorbeeld door sterke inflatie en een toegenomen aantal vluchtelingen, waaronder velen uit Oekraïne.
Naast de internationale ontwikkelingen zien we nationaal een grote druk op de arbeidsmarkt. Mede hierdoor neemt de druk op medewerkers toe en moesten we in sommige gevallen prioriteren. Dit geldt zowel voor onze gemeente, als voor de partners waarmee wij werken aan onze ambities.
Ondanks deze roerige tijden is de gemeente erin geslaagd voortvarend te werk te gaan met de ambities die zijn verwoord in de begroting 2023. Door de stabiele vorm van bestuur en ambities die bij de schaal van Neder-Betuwe passen hebben we het overgrote deel van de ambities bereikt.
We hebben bijvoorbeeld in 2023 het precarioproject uitgevoerd waarbij alle huishoudens éénmalig 200 euro uitgekeerd hebben gekregen. We hebben een woondeal gesloten met het Rijk zodat we tot 2030 maar liefst 1.400 woningen mogen toevoegen aan de bestaande voorraad. Ook hebben we ervoor gezorgd dat we met het programma 'Gezond op eigen wijze' een bijdrage leveren aan de gezondheid van onze inwoners dat past bij de eigen levensstijl. En we hebben ingegrepen in de openbare ruimte zodat we ons in de toekomst kunnen verzekeren van goed onderhouden openbaar groen. Alle resultaten die we hebben behaald zijn verder terug te vinden in deze jaarstukken.
We sluiten het jaar af met een positief saldo
Het resultaat van de jaarstukken 2023 bedraagt € 4.887.000 positief. Dat is hoger dan het verwachte overschot van € 2.869.000 dat we hadden opgenomen in de Tweede Bestuursrapportage 2023. Hoewel er over de breedte van de begroting diverse voor- en nadelen te melden zijn kunnen we het verschil in overwegende mate verklaren door een incidenteel voordeel op de algemene uitkering van € 2.010.000. Dit is voornamelijk veroorzaakt door de decembercirculaire van het gemeentefonds.
De afwijkingen ten opzichte van de begroting die in deze jaarstukken zijn opgenomen merken we vooralsnog in alle gevallen als incidenteel aan. Bij het onderdeel Jeugdhulp geldt daarbij dat wij landelijk zien dat de kosten voor jeugdhulp (sterk) stijgen. Dit effect lijkt nu ook in Neder-Betuwe zichtbaar, maar we kunnen de kostenontwikkeling in onze gemeente op dit moment nog niet met voldoende zekerheid duiden. Via de P&C cyclus blijven we dit volgen en stellen we waar nodig bij. Dit kan op een later moment leiden tot een structurele bijstelling van budgetten.
Alle financiële afwijkingen die groter zijn dan € 50.000 ziet u toegelicht onder de 3e W-vraag (‘Wat heeft het gekost’) in elk begrotingsprogramma.
Woord van dank
Wij spreken graag onze waardering uit naar onze samenwerkingspartners uit diverse sectoren zoals bedrijven, verenigingen, kerken, scholen, zorginstellingen, hulpdiensten, betrokken burgers en vrijwilligers voor hun toewijding en veerkracht gedurende het jaar 2023. Tevens spreken we onze dank uit naar onze eigen medewerkers en die van onze samenwerkingspartners. De jaarlijkse verslagen tonen aan dat ondanks de extra inspanningen de service op peil is gebleven. Het enthousiasme en de flexibiliteit van allen hebben bijgedragen aan het behalen van vele successen.
Tot slot
Met deze jaarstukken laten we zien dat we voortvarend van start zijn gegaan met de huidige bestuursperiode. Wel blijven we oog houden voor de internationale en nationale ontwikkelingen die invloed hebben op onze gemeente. We blijven hierover vanzelfsprekend met de gemeenteraad in gesprek.
Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Neder-Betuwe,
De secretaris, De burgemeester,
Nicolien de Geus Jan Kottelenberg