Vanuit de landelijke overheid wordt in de laatste jaren steeds meer nadruk gelegd op transparantie en digitale toegankelijkheid van overheidsorganisaties: burgers en bedrijven hebben recht om te weten welke informatie over hen verwerkt wordt, op informatie over wat er in hun buurt gebeurt en op eenvoudige toegang tot (digitale) overheidsdiensten.
Drie belangrijke wetten op dat terrein zijn afgelopen jaar in werking getreden:
- de Wet open overheid (Woo), die overheden verplicht om behalve op verzoek ook pro-actief een aantal categorieën informatie te publiceren;
- de Wet elektronische publicaties (Wep), die de publicatie van formele besluiten regelt;
- de Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer: die de gemeente verplicht om voor alle diensten en producten een digitaal kanaal in te richten.
Voor alle drie deze wetten is de implementatie in gang gezet.
Wet open overheid
Iedereen heeft recht op informatie over wat de overheid doet, hoe ze dat doet en waarom. Overheidsorganisaties moeten die informatie uit zichzelf geven, of als iemand daarom vraagt. De informatie wordt dan openbaar. Dat is geregeld in de Wet open overheid (Woo) en is de opvolger van de Wet Openbaarheid van Bestuur (Wob). In deze nieuwe wet bestaan twee vormen van openbaarmaking van informatie; actieve en passieve openbaarmaking. Bij passieve openbaarmaking gaat het om het delen van documenten nadat hier een verzoek om is gedaan. Bij actieve openbaarmaking worden de documenten op voorhand door de overheid beschikbaar gesteld zonder dat hier een verzoek aan vooraf is gegaan. Ten opzichte van de Wob een nieuw onderdeel.
Voor de implementatie van de Woo zijn 2023 de nodige stappen gezet om te kunnen voldoen aan de vereisten van de wet, waarbij in eerste instantie de focus is gelegd op de passieve openbaarmaking. Hiervoor implementeren we nieuwe technieken die het proces beter ondersteunen zoals intelligente tooling voor het anonimiseren van documenten en een oplossing om deze vervolgens te publiceren. Deze oplossingen gebruiken we vervolgens om ook de actieve openbaarmaking te ondersteunen.
We volgen met deze implementatie het stappenplan zoals dat door de landelijke overheid wordt voorgeschreven en wat nog enige jaren in beslag neemt.
De Woo vraagt veel van de hele gemeentelijke organisatie, zowel ambtelijk als bestuurlijk. Met name de actieve openbaarmaking. Alle communicatie-uitingen, zowel intern en extern, vallen onder het regime van de Woo en als organisatie staan we hier dus voor een grote verandering in bewustwording en handelen. Meer leest u hierover in paragraaf 9 Wet open overheid.
Wet elektronische publicaties
De Wep is sinds 1 januari 2021 van kracht. De Wep introduceert een verplichting voor gemeenten om alle wettelijk voorgeschreven bekendmakingen, mededelingen en kennisgevingen van (voorgenomen) besluiten die niet tot één of meer belanghebbenden zijn gericht, in een officieel elektronisch publicatieblad te doen. Verordeningen worden door de gemeente al op deze wijze bekendgemaakt. Volgens de Wep moeten ook kennisgevingen worden gepubliceerd. Voorgenomen besluiten moeten met bijbehorende stukken zowel fysiek als elektronisch ter inzage worden gelegd.
De implementatie van de Wep is voor een belangrijk deel afgerond. De digitale terinzagelegging van voorgenomen besluiten en bijbehorende stukken moet echter nog worden geïmplementeerd. Als oplossing kijken we of we hiervoor kunnen aansluiten bij een bestaande voorziening Decentrale Regelgeving en Officiële Publicaties (DROP) of dat we hiervoor toch een eigen voorziening moeten implementeren. Realisatie van een oplossing vindt plaats in Q2/Q3 2024.
Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer
De Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer (Wmebv) regelt dat burgers en bedrijven hun zaken die ze met de overheid moeten doen, digitaal kunnen afhandelen. Zij krijgen daarmee het recht om officiële berichten, zoals aanvragen voor vergunningen en bezwaarschriften, elektronisch aan het bestuursorgaan te zenden. Daarnaast blijft de mogelijkheid om post te sturen bestaan, burgers en bedrijven hebben de keuze tussen de digitale en papieren weg.
Voor Neder-Betuwe ondersteunen we de digitale weg door het aanbieden van elektronische formulieren waarmee burgers en bedrijven een aanvraag, verzoek of melding kunnen indienen. De e-formulieren vervangen zoveel mogelijk de aanwezige pdf-bestanden die niet voldoen aan toegankelijkheidseisen en bovendien lastig zijn in gebruik en ook lastiger te onderhouden zijn. Op dit moment zijn al veel pdf-formulieren vervangen en wordt op projectbasis gewerkt aan verdere vervanging. De verankering van deze nieuwe vorm van dienstverlening moet evenwel nog zijn beslag krijgen in 2024 en verder.
Ten aanzien van alle drie de wetten geldt dat de belasting voor de ambtelijke organisatie erg groot is. We kiezen ervoor daar waar het kan en mag de implementatie stapsgewijs in te voeren.
Naast de digitale toegankelijk is ook in 2023 het veilig houden van onze informatie essentieel. Meer hierover leest u in deze paragraaf.